กระจุกดาวเปิด (Open Cluster) เป็นกลุ่มของดาวฤกษ์ในหลักร้อยหรือพันดวงที่มีอายุพอๆกัน มากระจุกตัวกัน ซึ่งดาวฤกษ์สมาชิกของกระจุกดาวเปิด จะก่อตัวจากเมฆของฝุ่นและแก๊สก้อนเดียวกัน แล้วเกาะกลุ่มกันหลวมๆด้วยแรงโน้มถ่วง แต่เมื่อเทียบกับกระจุกดาวทรงกลม (Globular cluster) กรณีหลัง ดาวฤกษ์สมาชิกจะเกาะกลุ่มด้วยแรงโน้มถ่วงอยู่กันหนาแน่นกว่า
เราสามารถพบกระจุกดาวเปิดได้ตามบริเวณที่ดาวฤกษ์ก่อตัว ในกาแล็กซีแบบกังหันและไร้รูปร่างเท่านั้น
กระจุกดาวเปิดเหล่านี้มักมีอายุอย่างมากไม่กี่ร้อยล้านปี (ถือว่ามีอายุน้อยมากหากเทียบกับเอกภพ) และดาวฤกษ์สมาชิกของกระจุกดาวเปิดจะค่อยๆคลายการกระจุกตัวออก กระจุกดาวเปิดอายุน้อยอาจยังคงอยู่ในเมฆแก๊สที่สร้างกระจุกดาวนั้น การแผ่รังสีจากดาวในกระจุกดาวจะทำให้เนบิวลาดังกล่าวส่องสว่างขึ้นมา อย่างเช่น เนบิวลาหัวม้าในกลุ่มดาวนายพราน