NSO

นอกเหนือไปจากดาวเคราะห์ทั้งหมด8 ดวงในระบบสุริยะ ยังมี “ดาวเคราะห์แคระ” อีกจำนวนหนึ่งที่มีคุณสมบัติไม่ถึงเกณฑ์ที่กำหนดให้วัตถุมีสถานะเป็นดาวเคราะห์ ตรงที่พวกดาวเคราะห์แคระมีมวลไม่มากพอ ที่ส่งผลให้เกิดความโน้มถ่วงที่คอยทำให้บริเวณวงโคจรของวัตถุนั้นปราศจากวัตถุอื่น

คำว่า “ดาวเคราะห์แคระ” มาจากข้อโต้แย้งในวงการดาราศาสตร์ว่า ดาวพลูโตควรจะคงสถานะดาวเคราะห์ไว้หรือไม่ หากมีการค้นพบวัตถุอื่นๆ (เช่น อีริส) ที่มีขนาดใกล้เคียงกับดาวพลูโต จนในปี ค.ศ. 2006 ได้มีการกำหนดนิยามของดาวเคราะห์อย่างเป็นทางการ ทำให้ดาวพลูโตถูกลดสถานะลงไปอยู่ในกลุ่ม “ดาวเคราะห์แคระ”

วัตถุที่จะถูกจัดสถานะให้เป็น “ดาวเคราะห์” ต้องมีคุณสมบัติ ดังนี้

  • โคจรรอบดวงอาทิตย์
  • มีมวลมากพอที่จะทำให้ความโน้มถ่วงส่งผลให้วัตถุนั้นมีรูปร่างใกล้เคียงทรงกลม
  • บริเวณใกล้เคียงวงโคจรของวัตถุนั้น ไม่มีพวกดาวเคราะห์น้อยหรือวัตถุขนาดเล็กเข้าใกล้

 

ในปัจจุบัน มีวัตถุที่มีสถานะ “ดาวเคราะห์แคระ” อย่างเป็นทางการ 5 ดวง ได้แก่ ซีรีส (อยู่ในแถบดาวเคราะห์น้อย) พลูโต เฮาเมอา มาเคมาเค และอีริส

ตามข้อเท็จจริงแล้ว ยังมีวัตถุคล้ายๆกันโคจรรอบดวงอาทิตย์อยู่นอกวงโคจรดาวพลูโตอีกจำนวนหนึ่ง และเป็นไปได้ที่วัตถุเหล่านี้อาจได้รับการขึ้นสถานะเป็นดาวเคราะห์แคระเพิ่มเติมในอนาคต วัตถุเหล่านี้ส่วนใหญ่แล้วเรียกว่า “วัตถุในแถบไคเปอร์” (Kuiper Belt Objects: KBOs) ซึ่งนักวิทยาศาสตร์เชื่อว่ายังมีกลุ่มของวัตถุหินและน้ำแข็งที่เกาะกลุ่มกันหลวมๆ เป็นรูปเปลือกทรงกลม อยู่บริเวณรอบนอกของระบบสุริยะ เลยแถบไคเปอร์ออกไป เรียกว่า “เมฆออร์ต” (Oort cloud)

 

dwarfsดาวเคราะห์แคระและวัตถุอื่นที่อาจขึ้นสถานะเป็นดาวเคราะห์แคระได้ในอนาคต
Credit: Wikipedia

 

ข้อมูลและวัตถุซีรีสพลูโตเฮาเมอามาเคมาเคอีริส
a 1 หน่วยดาราศาสตร์ (1 AU) = ระยะห่างเฉลี่ยระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ อยู่ที่149,600,000 กิโลเมตร 
1 เท่าของมวลโลก = 5,980,000,000,000,000,000,000,000 กิโลกรัม
1 เท่าของความโน้มถ่วงที่พื้นผิวโลก (g) = 9.8 เมตร/วินาที2
ระยะห่างเฉลี่ยจากดวงอาทิตย์ (หน่วยดาราศาสตร์)a 2.77 39.5 43.1 45.8 67.7
มุมเอียงของระนาบวงโคจรจากระนาบวงโคจรโลก 10.6° 17.1° 28.2° 29° 44°
รัศมีตัวดาว (กิโลเมตร) 487 1,137 1,436 750 1,300
มวล (จำนวนเท่าของมวลโลก)b 0.00016 0.00213 0.0007 0.0007 0.003
ความยาวนานของปี (ปีของโลก) 4.6 248.5 283.3 309.9 557
ความยาวนานของวัน (วันของโลก) 0.38 6.39 0.16 Unknown Unknown

ความโน้มถ่วงที่พื้นผิวดาว

(จำนวนเท่าของความโน้มถ่วงที่พื้นผิวโลก)c

0.003 0.04 0.044 0.05 0.08
อุณหภูมิที่พื้นผิวดาว (โดยประมาณ) -105°C -230°C -240°C -243°C -240°C
จำนวนดวงจันทร์ 0 3 2 0 1